Publicaties en links

Op deze pagina vind je interessante publicaties van onderzoeken die door toonaangevende organisaties zijn verricht. De diverse onderzoeksrapporten geven onder andere antwoord op vragen zoals;

– naar welke metalen zal een grote vraag ontstaan om te kunnen voldoen aan een koolstofarme toekomst?
– Is de wereldwijde productie van een aantal kritische metalen voldoende om de transitie naar een duurzaam elektriciteitssysteem te maken?
– Hoe zijn de vooruitzichten voor een veilige, snelle transformatie van de energiesector?
– Welke kansen zijn er voor de Nederlandse industrie?

De onderzoeksrapporten zijn als PDF te downloaden. Daarnaast tref je ook links naar diverse organisaties in onze sector.

FME (april 2024): De sleutel naar sociaaleconomisch succes

Dit sectorrapport van de Metalelektro (Metaal en Technologische Industrie) biedt een diepgaande kijk op de essentiële rol die onze sector vervult in de Nederlandse economie en schetst de belangrijkste thema’s en uitdagingen die voor ons liggen. Het document is het resultaat van een unieke samenwerking tussen FME en de gezamenlijke vakbonden FNV, CNV, de Unie en VHP2 en opgesteld door Roland Berger en SEO. Klik op de afbeelding om het rapport te bekijken.

PBL (april 2024): Analyse tarief CO2-heffing industrie – tariefstudie 2024

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) onderzoekt i.o.v. de ministeries van Financiën en EZK hoeveel emissiereductie in 2030 verwacht mag worden van een hogere CO2-heffing voor de industrie.

Als op tijd is voldaan aan de randvoorwaarden (beschikbaarheid van o.a. energiedragers, infrastructuur en vergunningen) zorgt bestaand beleid al voor flinke emissiereductie in de industrie. Een lichte verhoging van de CO2-heffing kan enkele megatonnen extra reductie opleveren. Om ook de laatste paar megatonnen tot het heffingsdoel te overbruggen zou de CO2-heffing fors moeten stijgen. Dan bestaat echter het risico dat bedrijven hun productie in Nederland verminderen in plaats van te investeren in emissiereductie. Daarmee is in de berekeningen echter geen rekening gehouden. Maatwerkafspraken lijken een geschikt alternatief voor zo’n fors hogere heffing. Klik op de link om het rapport te bekijken.

Oxford Economics (maart 2024): De impact van de transitie van Tata Steel naar een schoon, groen en circulair staalbedrijf op de Nederlandse economie en maatschappij

Oxford Economics heeft de sociaaleconomische bijdrage van de activiteiten van Tata Steel in Nederland vastgesteld. Hiervoor berekende het onderzoeksbureau de bruto toegevoegde waarde (BTW), de werkgelegenheid en de belastinginkomsten die Tata Steel in 2022 genereerde. Om de totale bijdrage te bepalen is er gekeken naar drie elementen: (1) de directe impact, die betrekking heeft op de activiteiten van het bedrijf zelf; (2) de indirecte impact, die de activiteiten weerspiegelen die in de toeleveringsketens van Tata Steel worden ondersteund; en (3) de afgeleide impact, die verband houdt met verdere activiteiten die worden ondersteund door de bestedingen van huishoudens, voor zover deze worden gefinancierd uit de lonen die bij Tata Steel en in de toeleveringsketen worden verdiend. Klik op de afbeeldingen om de documentatie te bekijken.

E-bridge (maart 2024): Electricity cost assessment for large industry in the Netherlands, Belgium, Germany and France

The Ministry for Economic affairs and climate policy of The Netherlands (EZK) has asked E-Bridge to access and analyse electricity costs for industry in The Netherlands, Belgium, Germany and France including market developments, trends and policy action which is driving the electricity cost of energy intense large industry users in these countries until 2030. The objective of the study is the analysis and investigation of the status and development of electricity cost for large industrial companies with different load-profiles and flexibility levels. Click on the image to view the report.

Boston Consulting Group, Frans Blom, Hans Wijers (maart 2024): Hoe Tata Steel Nederland te verduurzamen?

Het doel van dit rapport voor het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is om het voorstel dat Tata Steel Nederland heeft aangeboden voor de eerste verduurzamingsstap en aanvullende milieumaatregelen gestructureerd af te wegen tegen alternatieve routes, om de Staat te adviseren over mogelijke handelingsperspectieven. Dit rapport gaat in op drie elementen: (1) de strategische context, onder welke voorwaarden heeft duurzame staalproductie in Nederland een toekomst; (2) de vraag naar staal in de EU, de productie van staal in de EU en (3) of Nederland een logische en wenselijke plek is om een deel van die productiecapaciteit in te vullen. Klik op de afbeeldingen om de documentatie te bekijken.

Trinomics (March 2024): Study on energy prices and costs: evaluating impacts on households and industry – 2023 edition

 With a huge delay this report was published in Q1 2024. The main objective of the 2023 edition of the energy prices and costs report is to put the relevant developments into context for the European Commission, and to help understanding their impact on energy prices and costs in the EU and globally, based on official data and statistics. The report covers developments between 2020 and Q1 2022. Klik op de link om het rapport te bekijken.

OP.Europa.eu | Study on energy prices and costs: evaluating impacts on households and industry – 2023 edition

ABN-AMRO (februari 2024): Sector Technology Pathways

In deze publicatie beantwoordt de bank de vraag hoe de weg van de Nederlandse economie en haar sectoren naar het ultieme 2050-klimaatneutrale doel eruit zou kunnen zien. Men kijkt m.n. naar de impact die alle koolstofarme technologieën kunnen hebben op de vermindering van de broeikasgassen voor o.a. de basismetaalindustrie. Die heeft een uitdagende taak voor zich om haar CO2-uitstoot drastisch te verminderen om te voldoen aan de klimaatdoelstellingen van de EU. Dit vraagt om forse investeringen in het productieproces, terwijl de sector een vrij lange investeringscyclus kent. Tegelijkertijd moet de sector concurrerend blijven in een internationaal speelveld. Klik op de afbeelding om het rapport te bekijken.

The Hague Centre for Strategic Studies (November 2023): Advancing European Mineral Security: Insights from the Dutch industry

Access to critical raw materials (CRM) is vital for the most essential sectors of the European Union’s society and economy including energy, transport, digital technologies, health, defence, and space. But the EU and its member states face a major challenge: demand for CRM is on the rise, and it is unsure whether sufficient supplies at affordable prices will be available to match the needs of a green, competitive and secure EU. Great power competition and increasing protectionist tendencies are already severely impacting CRM supply security. Geopolitical clout is increasingly intertwined with the control of CRM and strategic technologies, enabling supplier states to coerce others to align with their geopolitical interests. As a result, the EU and its member states are moving fast in response to the changing geopolitical setting, taking proactive measures to build resilience into CRM supply chains. In March 2023, the European Commission introduced the proposals for European Critical Raw Materials Act (CRMA). The Netherlands is busy with the implementation of the Nederlandse Grondstoffenstrategie, adopted in December 2022. The two acts have a similar goal – to bolster domestic CRM production while simultaneously enhancing supply chain resilience through international collaboration. This HCSS report, commissioned by the Netherlands Ministry of Foreign Affairs, explores the challenges and opportunities for Dutch companies to expand their presence in the CRM sector and contribute to diversified and resilient supply chains. The study aims to inform the implementation of the Nederlandse Grondstoffenstrategie and European Critical Raw Materials Act by offering recommendations on how the Dutch government can support companies in diversifying CRM supply chains. Click on the image to view the report.

CBS (november 2023): Kritieke materialen in de Nederlandse toeleveringsketen

Er is zowel internationaal als in Nederland grote en toenemende aandacht voor afhankelijkheid en leveringszekerheid van kritieke en strategische materialen of grondstoffen. Dit onderzoek beschrijft de Nederlandse afhankelijkheid van kritieke en strategische materialen van andere landen zoals bijvoorbeeld Rusland of China. Lees meer via: CBS

Ecorys (oktober 2023): Analyse van verschillen in energiekosten voor de metallurgische industrie in de EU

Energiekosten maken over het algemeen het grootste deel uit van de kostenstructuur van grote industriële bedrijven, waardoor het een kritieke factor is bij de beslissing waar ze hun fabrieken vestigen om een sterke positie te verwerven in een markt die gekenmerkt wordt door hevige wereldwijde concurrentie. In deze studie wordt gekeken naar de verschillen tussen een aantal EU-landen in de kosten die grote industriële verbruikers maken voor hun jaarlijkse energieverbruik. De energieprijsverschillen tussen de landen voor de metallurgische industrie zijn geheel toe te schrijven aan verschillen in de in rekening gebrachte netwerkkosten. Ecorys verwacht de komende jaren dat veranderingen in energiekosten voornamelijk het gevolg zullen zijn van verschuivingen in nettarieven en het stopzetten van belastingvrijstellingen door bepaalde landen, waarbij Nederland relatief gezien de grootste kostenstijging zal vertonen. Klik op de link voor een samenvatting van het rapport.

www.ecorys.com | Analyse van verschillen in energiekosten voor de metallurgische industrie in de EU

CE Delft (september 2023): Ex-postevaluatie energie-efficiëntie convenanten MJA3 en MEE

Sinds 1992 heeft de Nederlandse overheid met een groot aantal sectoren, waaronder basismetaal & gieterijen, een meerjaren-afspraak gemaakt over de verbetering van de energie-efficiëntie. Het gaat daarbij om de Meerjarenafspraak energie-efficiëntie (MJA) en de Meerjarenafspraak Energie-efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE). Dit rapport, waaraan Metaal Nederland heeft meegewerkt, is een ex-postevaluatie van de doeltreffendheid en doelmatigheid van de MJA3- en MEE-convenanten over de periode 2013-2020. Klik op de afbeelding om het rapport te bekijken.

Cluster 6 (september 2023): Actieplan gericht op oplossingen

Metaal Nederland is betrokken bij Cluster 6: circa 200 ETS-bedrijven in Nederland die geen onderdeel uitmaken van de 5 grote geografische industrieclusters. Het actieplan vraagt aandacht voor: tijdige beschikbaarheid en zekerheid over de toekomstige prijs van duurzame energie, daarbij passende energie-infrastructuur en de toegang tot subsidies en andere financieringssteun. Klik hier om het rapport te downloaden.

KU Leuven (augustus 2023): EU moet zelf kritieke metalen ontginnen

Peter Tom Jones, directeur van het Instituut voor Duurzame Metalen en Mineralen (KU Leuven) licht de strategische rol van de basismetaalindustrie in de EU toe en gaat in op de huidige trends in de metaalmarkt. Hij vindt dat de EU zich snel moet voorbereiden om zelf kritieke metalen zoals kobalt, nikkel en lithium te ontginnen. Die kansen liggen er. Momenteel zijn we voor dergelijke metalen, die onmisbaar zijn om de energietransitie te laten slagen, te importafhankelijk van grootmachten als China. Klik hier om het interview te bekijken.

Bruegel (July 2023) Section 232 reloaded: the false promise of the transatlantic ‘climate club’ for steel and aluminium

This paper sets out the EU and US perspectives on the ongoing negotiations and evaluates their initial negotiation proposals. Click on the image below to download the paper.

Sustainable Industry Lab (juli 2023): Groene keuzes voor de Nederlandse basisindustrie

In Nederland gaat bijna veertig procent van alle energie naar de productie van basismaterialen, waaronder staal. De basisindustrie is bovendien grootverbruiker van grondstoffen. Toch kan deze productie in 2050 volledig klimaatneutraal en circulair worden. Dat blijkt uit deze studie van het Sustainable Industry Lab waaraan wetenschappers en experts uit de industrie, milieubeweging en overheid hebben meegewerkt onder leiding van Gert Jan Kramer. Het rapport werd op 11 juli 2023 aangeboden aan Erwin Nijsse, directeur-generaal Bedrijfsleven en Industrie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Klik hier om het rapport te downloaden.

Strategy& (PwC) (juni 2023): Speelveldtoets 2023

Over de effecten van de aanscherping van het energie- en klimaatbeleid op de industrie, o.a. met een specifieke analyse van zinkfabriek Nyrstar. Klik op de afbeelding om het rapport te lezen.

Metaal Nederland (juni 2023): Longread wat als de industrie écht uit Nederland vertrekt?

In het opinieblad Forum van VNO-NCW geeft Metaal Nederland een toelichting op de unieke cruciale rol van de basismetaalindustrie in de productie van metaal. Als enige schakel in de keten beschikken de basismetaalbedrijven over metallurgische processen, waardoor uit ertsen nieuw metaal kan worden gemaakt én schroot omgezet kan worden in circulair metaal. Klik hier om het artikel te lezen.

TNO: Innovation for life (april 2023): De waarde van de Nederlandse industrie

In dit analysepaper wordt de kracht van de Nederlandse industrie geïllustreerd, a.d.h.v. economische omvang en groei van industrietakken, arbeidsproductiviteit, specialisatie ten opzichte van de EU15, export, ‘Trade in Value Added’, de verwevenheid met andere sectoren in de Nederlandse economie en de innovatiekracht op basis van gegevens over R&D-uitgaven en R&D-intensiteit. Uit deze analyse blijkt dat de Nederlandse industrie de afgelopen decennia goed presteerde en productief en concurrerend was in de wereldwijde economie. Klik op de afbeelding om het rapport te downloaden.

ING Bank (March 2023): Aluminium smelter shutdowns threaten Europe’s green transition

Another aluminium smelter in Europe is shutting down amid the ongoing threat posed by high energy prices. Since the start of the energy crisis, European aluminium output has fallen by more than half. These closures could also prove to be an obstacle to Europe’s green transition. Click here to download the paper.

Metaal Nederland (februari 2023): BNR-radiointerview impact hoge energieprijzen op klimaattransitie metaalindustrie

De investeringsruimte voor vergroening staat onder druk door aanhoudend hoge energieprijzen in Europa. ‘Het is een gekke paradox. We staan vandaag enorm onder druk als sector en morgen heeft men de metaalindustrie heel hard nodig voor de klimaattransitie. Wij pleiten dan ook voor meer investeringen in onze sector en meer sa BNR-radiointerview menwerking tussen bedrijfsleven en overheid’, aldus Sekhar Lahiri, directeur van branchevereniging Metaal Nederland. Klik op de link om het BNR-radiointerview te beluisteren: Metaalnederland.com/Nieuws.

DNV (Q1 2023): Case study Nyrstar – industriële flexibiliteit als virtuele batterij

Door de energietransitie staat de leveringszekerheid door ons elektriciteitsnetwerk onder druk. De flexibele elektrische productiewijze van zinkfabriek Nyrstar kan deze druk verlichten door tijdig meer of minder elektriciteit af te nemen via de zgn. virtuele batterij. Klik op de afbeelding om het rapport te lezen.

European Commission (2023): Study on the Critical Raw Materials for the EU 2023

The EU assessment of Critical Raw Materials (CRMs) has been launched as the first action of the EU Raw Materials Initiative (RMI) of 2008. This EU policy pursues a diversification strategy for securing non-energy raw materials for EU industrial value chains and societal well-being. Diversification of supply concerns reducing dependencies in all dimensions – by sourcing of primary raw materials from the EU and third countries, increasing secondary raw materials supply through resource efficiency and circularity, and finding alternatives to scarce raw materials. One of the priority actions of the RMI was to establish a list of critical raw materials at EU level. The first list was published in 2011 and it is updated every three years to regularly assess the criticality of raw materials for the EU. This is the latest update. Click on the image to download the document.

TKI (december 2022): Case study Nyrstar – industriële flexibiliteit als virtuele batterij

In 2050 moet Nederland volledig klimaatneutraal zijn. Voor de industrie komt de daarvoor benodigde energietransitie in essentie neer op een elektrificatieslag. Die elektriciteit komt vooral van de variabele bronnen zon en wind. Flexibiliseren van de vraag is een belangrijk antwoord op dit variabele aanbod. De energietransitie confronteert de industrie met het feit dat permanente beschikbaarheid van elektriciteit geen zekerheid meer is. Dat maakt industriële flexibiliteit geen bonus, maar noodzaak. Voor veel industriebedrijven vergen elektrificatie en flexibilisering door tijdelijk op- en afschalen van hun productie een fundamentele aanpassing van hun manier van werken. Klik op de afbeelding om het rapport te lezen.

ABN-AMRO (oktober 2022): Decarbonisatiestrategieën voor sectoren

In de historische trend van emissies van broeikasgassen van de basismetaalindustrie heeft Tata Steel IJmuiden een groot aandeel. Bemoedigend om te zien is dat de sector sinds 1990 een dalende trend laat zien in de totale emissies van broeikasgassen. In de periode 1990 – 2020 zijn deze emissies met 13% gedaald, ofwel zo’n 1,3% per jaar. Dit tempo is nog ruim onvoldoende om het gestelde doel van 2030 te halen. Jaarlijks moet de sector minimaal 223 miljoen kg CO2 -equivalenten reduceren, wat neerkomt op 3,7% per jaar. Het maakt de uitdaging groot en het tempo in de reductie moet dus opgevoerd worden. Daarvoor heeft de sector verscheidene emissiereductieopties tot beschikking. Klik op de afbeelding om het rapport te bekijken.

SIM2 KU Leuven – documentary (October 2022): Responsible Mining in Europe: A new paradigm to counter climate change

In this 22-minute documentary Peter Tom Jones (Director KU Leuven Institute for Sustainable Metals and Minerals – SIM2 KU Leuven) searches for answers to Europe’s seemingly problematic relationship with primary mining of energy transition metals. Klik op de afbeelding om de documentaire te bekijken.

Editie NL tv-uitzending (oktober 2022): Alles is aluminium

Journalistiek programma met een eigen kijk op het dagelijks nieuws. Afl. 299, woensdag 26 oktober 2022: Alles is aluminium (min. 05:10 – 07:50). Sekhar Lahiri (directeur Metaal Nederland) gaat in op de vele toepassingen van aluminium in onze maatschappij én het daarbij horende belang van de aluminiumindustrie in Nederland.  Klik op de afbeelding om de aflevering te bekijken. Let op: inlog vereist.

Rabobank – analyse (september 2022): netwerkanalyse van gasintensieve industriële sectoren in Nederland

In deze analyse wordt helaas te weinig rekening gehouden met de cruciale rol van de basismetaalindustrie voor de ontwikkeling van de circulaire economie van metalen in ons land. Klik op deze link om de analyse in te zien.

BBC Radio4 – podcast (september 2022): The Scramble for Rare Earths

In this BBC podcast series “The Scramble for Rare Earths” consisting of 5 episodes, Misha Glenny explores the world of rare earth metals and other critical raw materials. They are vital for the future of technology and the green transition. But some see China’s monopoly on production as a major global threat. How is the EU coping with these challenges and what about Ukraine, the country with huge reserves of minerals and rare earth metals? Klik op de afbeelding om de podcast te beluisteren.

Tata Steel – podcast (zomer 2022): De Kracht van Staal

Staal is op talloze manieren verweven in ons dagelijks leven. Staal vormt de basis van de gebouwen waarin we werken, zorgt ervoor dat we onszelf veilig kunnen vervoeren, en maakt dat we voedingsmiddelen veilig en langdurig kunnen verpakken. In ‘De Kracht van Staal’ onderzoeken we de rol van staal in ons dagelijks leven en vertellen experts over hoe staal kan bijdragen aan een duurzame toekomst. Klik op de afbeelding om de podcast te beluisteren.

DNB – rapport (juli 2022): Hoe raken de gestegen energiekosten het Nederlandse bedrijfsleven?

In deze analyse wordt onderkend dat de energie-intensieve sectoren het meest te lijden hebben onder de hoge energieprijzen, waaronder basismetaal en gieterijen. Klik op de afbeelding om het rapport te downloaden.

ABN-AMRO – rapporten (maart en juli 2022): impact energieprijzen op de metallurgische sector/industrie

In deze rapporten wordt onderkend dat de energie-intensieve sectoren het meest te lijden hebben onder de hoge energieprijzen, waaronder basismetaal en gieterijen. Klik op de afbeelding en download hieronder de rapporten.

Copper8 – rapport (juni 2021): Circulaire energietransitie

De beperkte beschikbaarheid van kritieke metalen is een groeiend risico voor de energietransitie. Als gevolg van de snel groeiende vraag ontstaan er naar verwachting wereldwijd en in Nederland tekorten aan deze kritieke metalen. De risico’s ten aanzien van de beschikbaarheid van materialen komen onvoldoende terug in huidig beleid rondom de energietransitie en circulaire economie. In de verkenning Circulaire Energietransitie brengt Copper8 in kaart hoe groot de kritieke metaalvraag van de Nederlandse energietransitie daadwerkelijk is, met welke circulaire strategieën we deze kunnen verlagen en welke kansen er liggen voor de Nederlandse industrie.

Deze verkenning is uitgevoerd in opdracht van en nauwe samenwerking met Invest-NL, de Provincie Zuid-Holland, de Provincie Flevoland, Alliander, Stedin, Enpuls en Rijkswaterstaat. Het onderzoek is gezamenlijk uitgevoerd met Metabolic, Polaris Sustainability en Quintel. De publicatie is op vrijdag 25 juni 2021 overhandigd aan Ed Nijpels als voorzitter van het Klimaatberaad. Download hier de publicatie: Een circulaire energietransitie.

IEA – rapport (mei 2021): The Role of Critical Minerals in Clean Energy Transitions

Minerals are essential components in many of today’s rapidly growing clean energy technologies – from wind turbines and electricity networks to electric vehicles. Demand for these minerals will grow quickly as clean energy transitions gather pace. This new World Energy Outlook Special Report provides the most comprehensive analysis to date of the complex links between these minerals and the prospects for a secure, rapid transformation of the energy sector. The full report is available here.

Wereldbank – rapport (mei 2020): Minerals for Climate Action: The Mineral Intensity of the Clean Energy Transition

A new World Bank Group report finds that the production of minerals, such as graphite, lithium and cobalt, could increase by nearly 500% by 2050, to meet the growing demand for clean energy technologies. It estimates that over 3 billion tons of minerals and metals will be needed to deploy wind, solar and geothermal power, as well as energy storage, required for achieving a below 2°C future. Download the World Bank Group report here. More information via: Worldbank.org.

MIDDEN – reports (2019): Decarbonisation options in Dutch steel, aluminium and zinc production

MIDDEN is a network initiated by PBL and TNO. The main aim is building a knowledge base for decarbonisation options which is shared and recognised by all stakeholders (universities, industry associations, public organisations and companies). More information via: PBL.nl/middenweb.

1. Decarbonisation options for the Dutch aluminium industry (June 2019): this report describes the current situation for aluminium production in the Netherlands and the options and preconditions for its decarbonisation. In the Netherlands, three main types of activities in aluminium manufacturing can be distinguished. Primary aluminium production from aluminium oxide in the Netherlands is located at Aldel, in the Dutch city of Delfzijl. The largest secondary aluminium producers, using mostly scrap, are E-MAX in Kerkrade and Zalco in Vlissingen. Aluchemie in Rotterdam and Century in Vlissingen are the producers of prebaked carbon anodes for the primary aluminium electrolysis process.
2. Decarbonisation options for the Dutch zinc industry (May 2019): This report describes the current situation for zinc production in the Netherlands and the options and preconditions for its decarbonisation. In the Netherlands, the zinc production location is Budel (at Nyrstar Budel B.V.). Production processes include roasting, leaching, purification, electrolysis, melting and casting; products include primary zinc ingots, sulphuric acid and other metal fractions.
3. Decarbonisation options for the Dutch steel industry (November 2019, updated in September 2021): this study describes the current primary steel production facility in the Netherlands with an overview of the process material, energy flows and options for decarbonisation.

FME/VNMI/AVNeG (mei 2019) – Routekaart voor de Metallurgische industrie

Op welke wijze kunnen de Nederlandse klimaatdoelen bereikt worden door de Nederlandse basismetaalindustrie en gieterijen? Dit rapport gaat op deze onderzoeksvraag in en verkent de relevante technologieën en beleidskeuzes. Download: Eindrapport Routekaart voor de Metallurgische industrie.

Copper8 – rapport (december 2018): Metaalvraag van de Nederlandse energietransitie

Om ernstige klimaatverandering te voorkomen, is het belangrijk om snel over te schakelen naar een duurzame elektriciteitsvoorziening. In Nederland betekent dat vooral inzetten op windmolens en zonnepanelen. Maar hoeveel kritische metalen zijn er nodig om die windmolens en zonnepanelen te produceren? Samen met Metabolic en het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden kwam Copper8 tot de conclusie dat de wereldwijde productie van een aantal kritische metalen onvoldoende is om de transitie naar een duurzaam elektriciteitssysteem te maken. Download het rapport: Metaalvraag van de Nederlandse Energietransitie.